Wat kan ik leren in deze transitiefase?
Door: Michiel Santman
Ik zit in een transitiefase. En dat doet veel met mij, daarover schrijf ik in deze column. Mijn omstandigheden gaan veranderen. Vanaf januari 2023 ga ik mijn werk voor Shelter verder afbouwen. Dan werk ik vier dagen per week voor Anders denken en dan nog maar één dag voor Shelter Haarlem. Ik leg dan ook mijn voorgangerschap neer. Het gevolg daarvan is dat ik het kantoor, wat afgelopen maand al 23 jaar mijn werkplek is, ga verlaten. Een fijne, veilige plek, met bijzondere collega’s die een ‘secure base’* voor mij zijn. Een veilige plek waar ik mijzelf kan zijn. Hiervan afscheid nemen is een emotionele stap en ik heb besloten het proces van afscheid, rouwen en stilstaan bij verlies heel bewust te doen.
Vroeger ging ik naadloos over van het ene evenement naar het andere zonder aandacht te hebben voor wat situaties met míj́ deden. Ik ontdekte dat het transitiemodel van William Bridges in deze fase behulpzaam voor mij is. Wat dat is deel ik graag met je in deze column.
William Bridges (1933 – 2013) is een organisatieadviseur die ontdekte hoe belangrijk de emotionele impact van transities waren voor mensen in organisaties. Het management van die organisatie hadden goede redenen voor verandering maar ervoeren dat die niet automatisch door betrokkenen omarmd werden. Hij schrijft hierover in zijn boek ‘Managen van transities’, met als ondertitel: ‘Over de menselijke kant van organisatieveranderingen’. Ik had dit model verschillende van mijn coachees aangeraden, nu was het tijd om hier zelf mee aan de slag te gaan. Hieronder zie je hoe dit model eruitziet.
Ik wil in deze column stilstaan bij de ‘neutrale zone’. De fase die tussen ‘het oude’ en ‘het nieuwe begin’ zit. Dat is waar ik zit. Ik weet wat ik achter mij laat, mijn fijne werkruimte met de mooie herinneringen die daar zijn ontstaan. Én de pijnlijke en diepe dalen die er ook waren. Die uitersten maken het verhaal compleet. Die hebben mij gevormd toe wie ik nu ben. De gevoelige Michiel die er nu echt kan zijn voor anderen. Ik weet wat ik had en (nog) niet wat ik zal krijgen. Dat maakt onzeker.
Bridges over die zone:
Transitie is een soort emotionele woestenij of niemandsland, een periode waarin het niet helemaal duidelijk is wie je bent of wat echt is. Het oude is nog niet afgesloten en het nieuwe nog niet begonnen. Als gevolg hiervan kunnen mensen boos, verdrietig, bang, depressief en verward worden**.’
Ik zeg: check! Herkenbaar! Mijn ervaring leert mij nog meer. De neutrale zone brengt oude thema’s naar voren waarvan ik allang dacht ‘ervan af te zijn’. Waarvan ik vond: ‘dat is klaar, dat kan ik achter mij laten.’ Maar zo zit het leven niet in elkaar. Eén van die thema’s is voor mij ‘financiën’. Ik heb een goed ontwikkeld talent om mij zorgen te maken, om het maar positief te verwoorden. Dat heb ik geleerd aan mijn keukentafel, het gezin waarin ik opgegroeid ben. Gedachten als: hoe ga ik deze volgende stap financieel zetten? Zal ik voldoende opdrachtgevers hebben? De afgelopen jaren is dat steeds goed gegaan, maar misschien was dit wel toeval? God heeft steeds voorzien, maar zou Hij het ook in de volgende fase blijven doen? En die gedachtentrein bracht allerlei andere gedachten en zorgen met zich mee. En gedachten brengen emoties voort. Het verwarde me en maakte me onzeker waardoor ik begon te twijfelen over deze stap. Ik heb ontdekt dat deze thema’s (het zijn er meer ;-)) in deze neutrale zone vragen om verdieping. Ik hoef dit niet te doen maar ontdek dat als ik hier verder over reflecteer ik weer een schil van de ui afpel en dichter bij mijn kern kom. Ik wil heel eerlijk in de spiegel kijken naar de dingen in mezelf waar ik blij over ben én naar de dingen die ik in mezelf nog niet omarmd heb. Het raakt me van binnen als ik dit schrijf. Dit gaat over wezenlijke thema’s waar ik mij toe te verhouden heb. Dat is de angst dat ik straks tekort zal hebben. Ik herken mij in kenmerken van een armoede-mindset. Dat ik vervolgens een keuze heb om die angst in de ogen te kijken en de confrontatie aan te gaan of niet. Ik heb het erover met God en vraag Hem hoe Hij naar mij en de volgende fase kijkt. Dat geeft rust. Mijn vertrouwen in Hem mag dieper wortelen.
Dit is het resultaat: het maakt het makkelijker om de volgende fase: ‘het nieuwe begin’ in te gaan. Ik sta steviger, ben weer dieper geworteld en kan nieuwe uitdagingen, waarvan ik nu nog niet weet wat die zijn, veel beter aan. Dat is wat ik nu ervaar. Ik zie nog niet wat ‘mijn nieuw begin’ precies zal zijn. Waar mijn fijne gesprekstoelen uit mijn huidige ruimte straks staan. Waar ik me veilig kan gaan voelen. Ik voel dat ik het nodige voorwerk voor ‘het nieuwe begin’ aan het doen ben en deels al gedaan heb!
In welke verandering zit jij en wat ontdek jij over jezelf in de neutrale zone?
De column is een aangepaste blog die eerder verscheen op de website van Michiel: www.andersdenken.nu
*’Een secure base is een persoon, plaats, doel of object dat ons een gevoel van bescherming, veiligheid en zorg verschaft. Het biedt een bron van inspiratie en energie voor uitdaging, onderzoek, het aangaan van risico’s en het zoeken van nieuwe uitdagingen’ – George Kohlrieser
** uit ‘Managen van transities’ pagina 13